L'òme que revira Joan Bodon a l'anglés
Un còp èra un anglés que, de luènh, amb son capèl e tot l'auriás pres per un brave segalin. Prenguèt sa retirada dins lo país nòstre, exactament dins la region de Naucèla en Roergue. Èrem dins l'estiu de 2006. Aquel òme èra estat professor d'universitat dins son país, professor de las bèlas arts.Quand l'entendes segur que li demòra un briat d'accent. L'accent finís totjorn per traïr son òme...
Çò que pensava far en Roergue aquel òme? Bricolejar, escalprar, e causas aital se disiá. E puèi aquò s'endralhèt autrament.
Faguèt son trauc, pauc a pauc emai joguèt de teatre, emai se metèt a revirar a l'anglés un libròt tecnic, sus demanda.
E puèi i agèt la revelacion de La Vila, coma una mena de camin de Damàs gloriós. Cada dijòus a La Vila i a un mercat dels polits e i s'entend l'occitan benlèu mai qu'endacòm mai. L'occitan? Pensatz ben que l'anglés aviá pas esperat d'anar a La Vila per n'ausir parlar. Mas aquel dijòus, sul mercat, nòstre anglés entendèt una femna al pè d'el que parlava dins sa lenga. Aquò l'estonèt, l'espantèt gaireben. Tresvirat que ne foguèt. Aquò li semblèt polit, bèl, novèl, çò ditz. Se prometèt aquel jorn d'apregondir la question...
... E aital se trobèt a l'escòla, l'escòla del ser d'occitan que baileja a Naucèla lo Robèrt Martí, ancian responsable de las edicions occitanas de l'IDECO, e president de l'associacion de l'ostal Joan Bodon a Crespinh.
Lo Martí plan segur donèt a sos escolans un tèxt de l'escrivan. Sul pic m'agradèt, ditz nòstre òme. E sul pic se metèt per melhor lo presar e lo comprene a lo revirar a l'anglés. E cada còp aital. De poèmas, de contes... E l'òme descobriguèt una mena de proximitat entre l'anglés e l'occitan. Escotatz: « L'occitan es la lenga la mai prèpa del latin... e seissanta del cent dels mots angleses venon del latin... l'aristocracia anglesa a agut parlat l'occitan. Lo Ricard Còr de Leon (1157-1199) passèt sonque sièis setmanas en Anglatèrra e parlava occitan ».
E de mostrar las reviradas al professor Martí que las trobèt interessantas (e que benlèu aviá ja una idèa darrièr lo cap)... Martí las mostrèt a d'autres... L'idèa se precisava: o sabètz existís pas encara de revirada de Bodon en occitan! Una manca evidenta...
Donc, lo nòstre anglés partís a la descobèrta de l'òbra de Joan Bodon. E aquí tornamai meravilhament, rabiment, encantament: « un escrivan que compta, saique un de pus grands dins l'istòria, dins lo mond entièr... »
E vaquí lo nòstre anglés reviraire de Bodon... un traductor amator, que ditz.
De còps lo miracle se produsís: « Es pas mai ieu que trabalhi, es Bodon que parla en anglés a travèrs ieu. Quand aquò arriba es fantastic! »
L'òme vos dirà pas que coneis pas de dificultats a revirar Bodon de l'occitan a l'anglés, non. De tota mena. A començar per l'inexisténcia d'un diccionari anglés-occitan, occitan-anglés. I caldrà pensar!
Un autre exemple: los noms de luòcs! E puèi Bodon es un filh de païsan, pas un ciutadan anglés. E Bodon a escrich dins una « lenga simpla, dirècta, mas fòrça poderosa ».
Declaracion finala: « Revirar aquò's téner un ròtle, montar sus l'empont.Aquí l'embelinament!Quand reviri teni un ròtle...soi totjorn estat actor »
L'òme que venèm de ne parlar s'apèla Roger Harvey, un nom de reténer.
Alara a quora Bodon en anglés? La revirada dels contes an començat... Cal un traductor, cal tanben de sòus. Euròpa a dich que podiá pas ajudar... tant que França reconeisseriá pas l'occitan...
Mots clau:
